Kuşak Farkı Problem Olmasın: Koçvari Ebeveynlikle Gençle Köprü Kurmak

Merhaba değerli okuyucularım ve Koçvari Ebeveynlik yol arkadaşları! Ben koç, danışman, eğitmen Irmak Cankul.

Evimizin içinde bazen "yabancı" gibi hissetmemize neden olan, ancak en çok da öğrenme fırsatı bulduğumuz bir konuya değineceğiz: Kuşak Farkı.

Ortaokul ve lise çağındaki bir gençle yaşamak, genellikle bir denge bulma sanatı gibidir. Kapıların çarpılması, saatlerce süren telefon sessizlikleri, sizin için değerli olan bir tavsiyenin anında "eski kafa" etiketiyle reddedilmesi... Biliyorum, bu anlar size yalnızlık, çaresizlik ve "doğru ebeveynlik yapıyor muyum?" kaygısı yaşatıyor.

Çatışmanın kökeninde yatan şey ise basit: Sizin için saygı otorite demekken, onların gözünde anlaşılmak ilk sırada. Sizin için kariyer planı güvence demekken, onların dünyasında tutku ve anlam en büyük motivasyon. Bu uçurumu kapatmak için ise yönetici rolümüzden çıkıp rehber rolüne geçmeliyiz.

Cevap, bültenimizin adında gizli: Koçvari Ebeveynlik.

Koçvari Ebeveynlik: Kontrolü Bırak, Güven İnşa Et

Geleneksel ebeveynlik, genellikle bir yönetici rolü üstlenir: Kuralları koyan, hataları düzelten ve yolu gösteren. Oysa koçvari ebeveynlik, rehber rolünü üstlenir: Sorular soran, potansiyeli ortaya çıkaran ve genci kendi çözümünü bulması için destekleyen.

Bu yaşlardaki gençler, bireyselleşme yolundadır. Onlar, ne yapmaları gerektiğini değil, kendi kararlarını nasıl vereceklerini öğrenmek isterler. Kuşak çatışması, bu kontrol mücadelesinden doğar. Koçvari yaklaşım ise bu mücadeleyi sona erdirir, çünkü kararı gence bırakır, sadece doğru sorularla yolu aydınlatır.

Kuşak Farkı Çatışmalarında İzlenecek 3 Koçvari Adım

Kuşağınızla çocuğunuz arasındaki o farkı hissettiğiniz, ses tonunuzun yükseldiği o kritik anlarda, tartışmaya girmeden önce şu üç koçvari adımı uygulamayı deneyebilirsiniz:

1. "Neden?" Yerine "Bunun Arkasındaki İhtiyaç Ne?" Diye Sorun (Anlama Aşaması)

Çocuğunuzun bir davranışını anlamadığınızda (örneğin, ders çalışmak yerine sabaha kadar oyun oynamak veya garip giyim tarzları), ilk tepkiniz genellikle yargılayıcı bir "Neden?" sorusu olur. Bu soru, onları hemen savunmaya iter. Oysa koç, yargılamaz, merak eder ve altta yatan ihtiyacı keşfeder.

• Geleneksel ve Yargılayıcı: "Neden ders çalışmıyorsun? Böyle gidersen geleceğin ne olacak?"

• Koçvari ve Merak Odaklı: "İlgi alanların senin için ne anlama geliyor? Hangi ihtiyacını karşılıyor?"

Bu derin sorular, genci savunma modundan çıkarır ve kendi tercihlerinin arkasındaki sosyal ihtiyacı, ait olma arzusunu ya da stresle başa çıkma yöntemini görmenizi sağlar.

2. Çözümü Hazır Sunmayın, Onu Çözüm Mimarı Yapın (Sorumluluk Aşaması)

En büyük kuşak çatışmalarından biri, ebeveynin sürekli sorun çözücü rolünü üstlenmesinden kaynaklanır. Bu rol, gence "Sana güvenmiyorum, ben yapmalıyım" mesajını verir.

• Sorun: Sınav notları düştü veya bir arkadaşıyla problem yaşadı.

• Geleneksel Çözüm: "Hemen özel ders alacaksın/O arkadaşınla görüşmeyi bırakacaksın."

• Koçvari Yaklaşım: "Bu durumun seni üzdüğünü görüyorum. Sence bu durumu düzeltmek için atılacak en etkili iki adım ne olurdu? Senin planın nedir ve benden nasıl bir destek istersin?"

Genç, kendi planını yaptığında, buna sahip çıkar ve sorumluluk bilinci, dışarıdan dayatılmak yerine, kendi içinde inşa edilir.

3. Kendi Gençliğinizle Aranızdaki Köprüyü Kurun (Bağ Kurma Aşaması)

Teknolojik ve sosyal farklar ne olursa olsun, gençliğin temel duygusal ihtiyaçları aynıdır: Ait olma, anlaşılma ve onaylanma. Çocuğunuzun değer verdiği bir şeyi (örneğin sizin için anlamsız olan bir hobiyi veya müziği) küçümsemek yerine, kendi gençliğinizde sizin için çok değerli olan, ama ebeveynlerinizin anlamadığı bir şeyi hatırlayın.

• Sihirli Bağ Cümlesi: "Senin için bu durumun ne kadar önemli olduğunu biliyorum. Benim için de gençken [kendi gençlik anınız/hobiniz] aynı derecede önemliydi ve anlaşılamamak zor geliyordu."

Bu samimi cümle, aranızdaki kuşağa ait görünmez duvarı anında yıkar ve çocuğunuza "Beni görüyorsun" mesajını veren, güçlü bir bağ kurma aracıdır.

Koçvari ebeveynlik, sürekli haklı olma zorunluluğunu bırakmaktır. Otorite kurmaya çalışmak yerine güven inşa etmektir.

Peki, siz bu hafta çocuğunuzla olan bir anlaşmazlıkta "Neden?" yerine hangi koçvari soruyu deneyeceksiniz? Yorumlarda paylaşın, tecrübelerimiz birbirimize yol göstersin.